Theo các thống kê, tỷ lệ vô sinh trong các cặp vợ chồng tại Việt Nam ngày càng tăng. Đặc biệt, tỷ lệ vô sinh thứ phát, nghĩa là vô sinh sau khi đã từng có thai, hiện đang ở mức trên 50%. Nhưng nguyên nhân gây ra tình trạng này là gì? Liệu vô sinh kiểu thứ phát có khả năng được điều trị triệt hạ hoàn toàn hay không? Tất cả những thắc mắc này sẽ được giải đáp trong bài viết dưới đây.

Vô sinh thứ phát là gì?

Vô sinh thứ phát xuất hiện khi các cặp vợ chồng đã có ít nhất một đứa con, nhưng sau khi quyết định muốn sinh thêm một đứa con khác, họ đã quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp tránh thai trong vòng 12 tháng mà không thể mang thai. Tại Việt Nam, tỷ lệ vô sinh thứ phát đang có con số đáng lo ngại so với nhiều nước trong khu vực và trên toàn thế giới.

Tình trạng vô sinh nay không chỉ gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng cho sức khỏe mà còn tác động đến tinh thần và tình cảm của các cặp vợ chồng. Nhiều cặp vợ chồng thậm chí đã trải qua sự nghi kỵ và xung đột trong mối quan hệ khi không thể có thêm đứa con. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng này?

Nguyên nhân gây vô sinh thứ phát

Vô sinh thứ phát không phải là một hiện tượng tự nhiên mà thường xuất hiện do sự tương tác của nhiều nguyên nhân khác nhau.

Nguyên nhân gây vô sinh thứ phát ở nữ

Vô sinh thứ phát ở phụ nữ có thể do nhiều nguyên nhân, nhưng một số nguyên nhân quan trọng bao gồm:

Viêm nhiễm nội tiết tử cung và buồng trứng, đặc biệt là khi không được điều trị một cách hiệu quả. Các tình trạng viêm này thường xuất phát từ nhiễm trùng chlamydia, lậu cầu và các bệnh nhiễm trùng khác.
Sử dụng thuốc tránh thai trong thời gian dài có thể ảnh hưởng đến khả năng thụ thai.
Tình trạng dự trữ buồng trứng giảm sau khi sinh con lần đầu.
Các bệnh lý như u xơ tử cung, viêm nhiễm vùng chậu, ung thư tử cung, buồng trứng đa nang, …
Tuổi tác cũng đóng vai trò quan trọng, với việc tăng tuổi, khả năng sinh sản của phụ nữ giảm do số lượng và chất lượng trứng giảm dần.

Nguyên nhân gây vô sinh thứ phát ở nam

Nam giới cũng có nguy cơ gây ra vô sinh thứ phát, tuy nhiên tỷ lệ này thường thấp hơn so với phụ nữ. Một số nguyên nhân bao gồm:

Môi trường làm việc ở nhiệt độ cao có thể ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng.
Các bệnh lý cơ quan sinh dục như chấn thương bộ phận sinh dục, giãn tĩnh mạch tinh hoàn, viêm teo tinh hoàn, rối loạn xuất tinh, xuất tinh ngược dòng, …

Bên cạnh những nguyên nhân cụ thể này, cả nam và nữ đều có nguy cơ vô sinh thứ phát tăng lên do yếu tố cân nặng và tuổi tác. Đặc biệt, việc sử dụng thuốc lá và rượu trong thời gian dài có thể gây ảnh hưởng đáng kể đến khả năng sinh sản ở cả nam và nữ.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Thường, sau một năm quan hệ tình dục thường xuyên mà không sử dụng biện pháp tránh thai nào, nếu không có thai, cặp vợ chồng nên xem xét việc thăm khám bác sĩ chuyên khoa (nếu người vợ trên 35 tuổi, thời gian thăm khám nên được rút ngắn xuống 6 tháng). Đặc biệt, trong trường hợp có bệnh lý nền hoặc vấn đề sức khỏe nào đó ảnh hưởng đến khả năng sinh sản (như bệnh lạc nội mạc tử cung), việc thăm khám nên diễn ra sớm hơn.

Cách điều trị vô sinh thứ phát hiệu quả

Việc điều trị vô sinh thứ phát đòi hỏi sự áp dụng nhiều phương pháp khác nhau, mỗi phương pháp được lựa chọn dựa trên nguyên nhân cụ thể của từng trường hợp. Trước khi bắt đầu quá trình điều trị, việc thăm khám tổng quát và xác định nguyên nhân cụ thể rất quan trọng. Điều này giúp đảm bảo rằng quá trình điều trị sẽ được tiến hành một cách hiệu quả nhất.

Các phương pháp điều trị bao gồm:

Điều trị nội khoa: Sử dụng thuốc để điều trị các vấn đề suy giảm chất lượng tinh trùng ở nam giới hoặc hỗ trợ cho các trường hợp buồng trứng đa nang ở nữ giới.
Điều trị ngoại khoa: Bao gồm các phẫu thuật như gỡ dính buồng tử cung, thăm dò mổ thông vòi tử cung, giãn tĩnh mạch thừng tinh ở nam giới, và nhiều phương pháp khác.
Các phương pháp hỗ trợ sinh sản: Bao gồm IUI (thụ tinh trong tử cung), IVF/ICSI (phôi thai trong ống nghiệm).

Thụ tinh trong ống nghiệm thường là một phương pháp điều trị vô sinh hiệu quả nhất và có tỷ lệ thành công cao. Tuy nhiên, điều này thường đi kèm với chi phí đáng kể, dao động từ 60 đến 100 triệu đồng hoặc có thể cao hơn, tùy thuộc vào từng trường hợp và đơn vị hỗ trợ sinh sản. Mang thai hộ cũng có thể là một phương pháp điều trị đối với một số trường hợp cụ thể, nhưng nó đòi hỏi tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp lý và sức khỏe. Tại Việt Nam, mang thai hộ không phổ biến.

Trong suốt quá trình điều trị, tuân thủ mọi chỉ dẫn của bác sĩ là vô cùng quan trọng. Chọn bệnh viện uy tín để thăm khám và điều trị là một quyết định quan trọng, vì điều trị vô sinh thứ phát đòi hỏi sự chuyên môn và trang thiết bị y tế hiện đại để đạt được kết quả tốt nhất.

Cách phòng vô sinh thứ phát tốt nhất

Vô sinh thứ phát đang trở nên phổ biến hơn bao giờ hết và có thể tác động đáng kể đến tình trạng sức khỏe và tâm trạng tinh thần của các cặp vợ chồng. Chúng ta luôn nên tuân theo nguyên tắc “phòng hơn chữa” để giảm thiểu nguy cơ mắc phải tình trạng vô sinh. Dưới đây là một số cách đơn giản để phòng tránh vô sinh:

Mang thai trước tuổi 35: Đối với phụ nữ, có một đứa con trước tuổi 35 có thể giảm nguy cơ vô sinh thứ phát. Tình trạng sức khỏe sinh sản thường tốt hơn ở độ tuổi này.
Khoảng cách giữa các lần sinh con: Để cho cơ thể của bạn có đủ thời gian phục hồi sau mỗi lần mang thai, nên cân nhắc giữ khoảng cách từ 3 đến 5 năm giữa các lần sinh con.
Thăm khám định kỳ: Thường xuyên kiểm tra sức khỏe phụ khoa là cách tốt để phát hiện và điều trị sớm những vấn đề bất thường.
Xử lý viêm nhiễm: Nếu bạn phát hiện bất kỳ dấu hiệu nào của viêm nhiễm vùng kín, hãy thăm khám và điều trị kịp thời.
Hạn chế nạo hút thai: Nếu không cần thiết, tránh nạo hút thai. Nếu cần, hãy đảm bảo rằng thủ tục được thực hiện tại cơ sở bệnh viện uy tín.
Vệ sinh vùng kín đúng cách: Tuân theo hướng dẫn của bác sĩ và không tự ý rửa âm đạo nếu không cần thiết.
Quan hệ tình dục an toàn: Sử dụng biện pháp tránh thai an toàn khi chưa sẵn sàng sinh con.
Hạn chế thuốc lá và rượu bia: Các thói quen này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản.
Tập luyện thể dục: Thường xuyên tập luyện có thể giúp cải thiện sức khỏe và giảm nguy cơ vô sinh.
Hạn chế tiếp xúc với môi trường ô nhiễm: Tránh tiếp xúc với môi trường có nhiễm độc hóa chất hoặc kim loại nặng.

Các biện pháp phòng tránh vô sinh thứ phát đơn giản và dễ thực hiện. Vì vậy, chúng ta nên ghi nhớ để giảm nguy cơ mắc bệnh.

Vô sinh thứ phát là gì? Chúng ta đã tìm hiểu nguyên nhân và cách điều trị, nhưng điều quan trọng nhất là tình trạng này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và hạnh phúc của một gia đình. Vì vậy, nếu trong khoảng 12 tháng quan hệ tình dục sau lần sinh con cuối cùng mà không mang thai, các cặp vợ chồng nên thăm khám kịp thời.